Καρκίνος Θυρεοειδούς

Τι είναι & πόσο συχνός

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι από τους πιο ιάσιμους καρκίνους· το 2022 εκτιμήθηκαν ~821.000 νέες διαγνώσεις παγκοσμίως και ~47.500 θάνατοι. Η επίπτωση είναι υψηλότερη στις γυναίκες. 

Πρώτα συμπτώματα/σημάδια

Συχνά δεν δίνει πρώιμα συμπτώματα. Όταν εμφανιστούν, τα πιο τυπικά είναι:

• ψηλαφητός όζος/«καρούμπαλο» στον λαιμό

• βράχνιασμα/αλλαγή φωνής

• δυσκολία στην κατάποση ή στην αναπνοή

• πόνος στον λαιμό/κατάποση

• διογκωμένοι λεμφαδένες τραχήλου. 

Διάγνωση (πολύ συνοπτικά)

Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς/τραχήλου, παρακέντηση με λεπτή βελόνα (FNA), εργαστηριακά (π.χ. θυρεοσφαιρίνη για διαφοροποιημένους τύπους, καλσιτονίνη για μυελοειδές), και κατά περίπτωση απεικονίσεις. 

Αντιμετώπιση (εξαρτάται από τον τύπο & τον κίνδυνο)

• Χειρουργείο: λοβεκτομή ή ολική θυρεοειδεκτομή.

• Ραδιενεργό ιώδιο (RAI) για επιλεγμένους διαφοροποιημένους καρκίνους (όχι στο μυελοειδές/αναπλαστικό).

• Κατασταλτική θεραπεία με θυροξίνη (TSH-suppression).

• Εξωτερική ακτινοθεραπεία σε ειδικές ενδείξεις.

• Στο μεταστατικό/RAI-ανθεκτικό: στοχευμένες θεραπείες (π.χ. lenvatinib, sorafenib) και αναστολείς RET/NTRK σε θετικούς όγκους. 

Παρενέργειες/όψιμες επιπτώσεις (ενδεικτικά)

• Μετά το χειρουργείο: υποθυρεοειδισμός (αντιμετωπίζεται με λεβοθυροξίνη), παροδική/μόνιμη υποασβεστιαιμία από υποπαραθυρεοειδισμό, βράχνιασμα/βλάβη λαρυγγικού νεύρου. 

• Μετά RAI: ξηροστομία/σιελαδενίτιδα, αλλοίωση γεύσης, ναυτία, παροδικός υποθυρεοειδισμός· απαιτούνται απλές οδηγίες ακτινοπροστασίας. 

• Στοχευμένες θεραπείες: υπέρταση, διάρροια, κόπωση, σύνδρομο παλαμών-πελμάτων κ.ά. (παρακολούθηση/ρύθμιση δοσολογίας). 

Πρόληψη & έγκαιρη αναγνώριση

• Γενικός πληθυσμός: οι ειδικοί δεν συστήνουν προληπτικό έλεγχο (screening) σε ασυμπτωματικούς ενήλικες, λόγω υπερεντοπισμού/υπερθεραπείας. Εξαίρεση: ομάδες υψηλού κινδύνου. 

• Μείωση ακτινικής έκθεσης στην παιδική ηλικία και προστασία σε πυρηνικά συμβάντα (ραδιενεργό ιώδιο). 

• Επαρκής πρόσληψη ιωδίου μέσω διατροφής/ιωδιούχο αλάτι, σύμφωνα με τις εθνικές οδηγίες. (Γενική αρχή δημόσιας υγείας· ο υπερ- ή υπο-θυρεοειδισμός επηρεάζει τον αδένα.)

• Οικογενειακό ιστορικό μυελοειδούς: γενετικός έλεγχος RET και εξατομικευμένη πρόληψη/θεραπεία (σε φορείς μπορεί να συστηθεί ακόμη και προφυλακτική θυρεοειδεκτομή). 

Τι μπορώ να κάνω πρακτικά

• Έλεγξε άμεσα από ΩΡΛ/ενδοκρινολόγο οποιοδήποτε νέο ογκίδιο στον λαιμό ή επίμονο βράχνιασμα/δυσκαταποσία. 

• Αν έχεις ισχυρό οικογενειακό ιστορικό μυελοειδούς/ΜΕΝ2, συζήτησε γενετικό έλεγχο RET. 

• Απόφυγε αχρείαστη ιονίζουσα ακτινοβολία στην παιδική ηλικία και ακολούθησε οδηγίες σε τυχόν έκθεση σε ραδιενεργό ιώδιο. 

Για την «εικόνα» παγκοσμίως & γενικές αρχές πρόληψης

Ο ΠΟΥ/ΙARC παρέχουν τα πιο πρόσφατα δεδομένα επιπολασμού/θνησιμότητας (GLOBOCAN) και γενικές στρατηγικές πρόληψης καρκίνου μέσω έγκαιρης αναγνώρισης και μείωσης παραγόντων κινδύνου.  

Πηγές :

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας – IARC (GLOBOCAN)

• International Agency for Research on Cancer (IARC), GLOBOCAN 2022 – Cancer Today: Thyroid Cancer
  👉 https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/cancers/32-Thyroid-fact-sheet.pdf

Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ (NCI – PDQ)

• National Cancer Institute, PDQ® Thyroid Cancer Treatment
  👉 https://www.cancer.gov/types/thyroid/hp/thyroid-treatment-pdq

American Thyroid Association (ATA)

• American Thyroid Association – Patient Information: Thyroid Cancer
  👉 https://www.thyroid.org/thyroid-cancer/

National Cancer Institute – Screening

• National Cancer Institute – Thyroid Cancer Screening (PDQ®)
  👉 https://www.cancer.gov/types/thyroid/patient/thyroid-screening-pdq

WHO Guidance (Ακτινοβολία & Πρόληψη)

• World Health Organization – Radiation: Thyroid health effects
  👉 https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/radiation-thyroid-health-effects