Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που φοβούνται να επισκεφθούν έναν ψυχολόγο ή δειλιάζουν στην ιδέα ακόμα και μίας τυπικής επίσκεψη. Οι λόγοι που επωμίζεται ο καθένας διαφέρουν και εξαρτώνται απ΄ την κοινωνία που ζει, απ’ το πόσο δεκτικός είναι ο πολιτισμός του σε θέματα ψυχοθεραπείας, απ’ τον κοινωνικό του περίγυρο, απ΄ την οικονομική του κατάσταση και σίγουρα απ΄ το ποσοστό του…. εγωισμού στην προσωπικότητα του. Οι περισσότεροι και πιο συχνοί φόβοι που αφορούν την ψυχοθεραπεία είναι οι εξής:
– «Η ψυχοθεραπεία είναι ακριβή»
Η πικρή αλήθεια είναι ότι τα ασφαλιστικά ταμεία δεν καλύπτουν (ή καλύπτουν ελάχιστα) τις συνεδρίες με έναν ψυχολόγο, συνεπώς οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να καλύψουν ένα συγκεκριμένο ποσό προκειμένου να λάβουν τη θεραπεία τους. Η τιμή της κάθε συνεδρίας είναι πάνω απ’ το αναμενόμενο καθώς ο πιστοποιημένος ειδικός υγείας δουλεύει για εσάς και εκτός της 60λεπτης συνεδρίας: παρακολουθεί τις νέες εξελίξεις στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πελάτης, εκδίδει το θεραπευτικό του πλάνο, καταγράφει την πρόοδο, πολλές φορές εποπτεύεται από άλλους συνεργάτες ψυχολόγους (επι πληρωμή) για την καθοδήγησή του και «δουλεύει» αρκετές ώρες για τον πελάτη του σε εβδομαδιαία βάση.
Εκτός απ’ αυτό, η ουσία της ψυχοθεραπείας είναι η «εργασία με τον εαυτό», δηλαδή ότι ο πελάτης δεσμεύεται να «δουλέψει» τις σκέψεις του, τα πλάνα που πιθανόν του δίνονται, τις αντιδράσεις του και τους στόχους που έχουν τεθεί σε συνεργασία με τον ειδικό.
Με απλά λόγια, το αντίτιμο της ψυχοθεραπείας ουσιαστικά είναι επένδυση στον εαυτό, εφόσον ο πελάτης «εξοπλίζεται» με τεχνικές, μεθόδους, στρατηγικές σκέψης και συμπεριφοράς προκειμένου να ξέρει για τα επόμενα χρόνια της ζωής του τους σωστούς τρόπους αντιμετώπισης των προκλήσεων. Μερικοί μήνες ή λίγα χρόνια ψυχοθεραπείας «γλιτώνουν» πολλά δεινά του μέλλοντος..
– «Ντρέπομαι να πάω»
Το αίσθημα της ντροπής για την επίσκεψη στη θεραπεία εμφανίζεται όταν οι άλλοι γύρω απ’ τον ενδιαφερόμενο συνδέσουν την ψυχοθεραπεία με την αδυναμία. Ενώ μπορεί να βιώνετε δυσφορία κατά την επίσκεψη, το αίσθημα της επιβράβευσης και την ικανοποίησης που θα λάβετε μόλις δείτε πρόοδο, θα έρθει να αντικαταστήσει την ντροπή. Επίσης, οι θεραπευτές και ειδικοί υγείας είναι υποχρεωμένοι να τηρήσουν την εμπιστευτικότητα, γεγονός που σημαίνει ότι όλες οι πληροφορίες παραμένουν ιδιωτικές και κανείς δε γνωρίζει το περιεχόμενο των συζητήσεων, τα ονόματα και τις πληροφορίες εκτός από εσάς. Εξάλλου, δεν είναι ντροπή να φροντίζετε την ψυχή και το μυαλό σας…
– «Εάν πάω, σημαίνει είμαι αδύναμος»
Επειδή ακριβώς χρειάζεστε θεραπεία αυτό σημαίνει ότι είστε άνθρωπος και μάλιστα ατελής (όπως όλοι). Πολλές φορές η παροχή επιπλέον βοήθειας είναι η πρώτη και μοναδική λύση. Σε πολλές κοινωνίες, υπάρχει η πεποίθηση ότι όλοι πρέπει να είμαστε και να δείχνουμε δυνατοί και να αντιστεκόμαστε σε ό,τι μας συμβαίνει. Αυτή είναι μία διαστρεβλωμένη πεποίθηση επειδή η πραγματικότητα δεν περιγράφει κάτι τέτοιο. Ίσα ίσα: όλοι λίγο πολύ έχουμε «λυγίσει» σε δύσκολες στιγμές. Κανένας δε μπορεί μόνος τους απολύτως να διαχειριστεί τις δύσκολες περιστάσεις, χωρίς κανένα στήριγμα. Για πολλούς, η ψυχοθεραπεία είναι αυτό ακριβώς που χρειάζονται.
– «Έχω τους φίλους & την οικογένεια μου να μιλάω»
Πολλές φορές ακούγεται η πεποίθηση ότι οι φίλοι/πνευματικοί/συγγενείς αντικαθιστούν τον ψυχολόγο σε μία δύσκολη στιγμή. Σίγουρα είναι σπουδαίο το υποστηρικτικό περιβάλλον γύρω απ΄ το άτομο και χωρίς αυτό όλα θα ήταν διαφορετικά. Ωστόσο, μέσα στο ψυχοθεραπευτικό περιβάλλον υπάρχει η απόλυτη εφαρμογή της αποδοχής και κατανόησης και παντελής έλλειψη της κριτικής και του σχολιασμού. Αυτό σημαίνει πως το άτομο παράλληλα «ακούει» τον εαυτό του όταν μιλάει (εφόσον εφαρμόζεται η ενεργητική ακρόαση), δε ντρέπεται να μιλήσει για όλα όσα σκέφτεται αφού ξέρει ότι δε θα κριθεί και δε θα παρεξηγηθεί από κανέναν και τέλος φτάνει πιο γρήγορα στα «βαθύτερα» θέματα που τον ταλαιπωρούν ενώ παράλληλα λαμβάνει ερμηνείες για τη συμπεριφορά και τη σκέψη του.
– «Δε θέλω να πω σε έναν ξένο τα προβλήματά μου»
Ο ψυχολόγος πάντα ξεκινάει ως ξένος και καταλήγει ως άτομο εμπιστοσύνης. Ενώ συνήθως είναι πιο άνετο να μιλήσει κάποιος σε έναν οικείο του για προσωπικά θέματα, η εφαρμογή μίας πιο αντικειμενικής οπτικής ενός ατόμου που δε σας γνωρίζει προσωπικά είναι συχνά το «κλειδί» για την ψυχική υγεία.
Οι άνθρωποι επωφελούνται πιο πολύ από κάποιον που είναι αμερόληπτος και έξω απ’ τη ζωή του, καθώς αυτός είναι πιο ικανός να δει μία διαφορετική οπτική του προβλήματος.
Εκτός απ’ αυτό, θυμηθείτε ότι μπορείτε να πάτε με όσο αργούς ή γρήγορους ρυθμούς θέλετε. Εάν δε μπορείτε να συζητήσετε για κάτι, πάρτε το χρόνο σας και επικοινωνήστε το με τον θεραπευτή σας.
– «Φοβάμαι ότι δε θα ελέγξω τα συναισθήματα μου μέσα στη συνεδρία»
Τα συναισθήματα μπορούν να σας κατακλύσουν, ειδικά εάν έχετε έντονη ανάγκη για επίσκεψη. Ενώ στην αρχή φαίνεται εντάξει να τα κρατάτε μέσα σας και να μη τα εκδηλώνετε, σε μακροχρόνιο διάστημα θα το βιώνετε ως κάτι τραγικό. Τα συναισθήματα σας θα σας κατακλύσουν και θα σας προκαλέσουν «πνίξιμο» και ψυχοσωματικά συμπτώματα. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο έχουν εκπαιδευτεί οι ειδικοί ψυχικής υγείας: να «εκμαιεύουν» κάθε κρυμμένο συναίσθημα και να το «βγάζουν» στην επιφάνεια χωρίς ντροπή. Η έκφραση του συναισθήματος συχνά είναι και η λύτρωση από κάθε συναισθηματικό πρόβλημα.
– «Δε νομίζω ότι ο ψυχολόγος μπορεί να με καταλάβει»
Αυτό έχει να κάνει με τον πολιτισμό, την κουλτούρα και την εμπειρία του κάθε θεραπευτή. Μπορεί να χρειαστεί να ψάξετε τον κατάλληλο για εσάς (ή και να αλλάξετε μέχρι να τον βρείτε), αλλά μη σταματήσετε την αναζήτηση. Είναι κρίμα να γενικεύετε την έλλειψη επιθυμίας για έναν θεραπευτή σε όλους τους ειδικούς ψυχικής υγείας και να καταλήγετε στην έλλειψη επιθυμίας και ενδιαφέροντος για τον εσωτερικό σας κόσμο. Πριν κλείσετε ραντεβού συζητήστε για την εξειδίκευση, τα περιστατικά και την εμπειρία του κάθε ειδικού και επιλέξτε (συνυπολογίζοντας το φύλο του θεραπευτή και το ένστικτό σας) τον κατάλληλο.
– «Αν πάω επίσκεψη, θα μου πει τα χειρότερα και ότι τα κάνω όλα λάθος»
Υπάρχει πιθανότητα να λάβετε κάποια διάγνωση μόνο εάν συμπληρώνετε τα κριτήρια για μία ψυχική διαταραχή. Και που είναι το κακό; Ίσα ίσα, το να λάβετε διάγνωση σχετικά με ένα πρόβλημά σας θα σας είναι πιο εύκολο να διαχειριστείτε το κάθε σύμπτωμα έπειτα από καθοδήγηση. Όπως είναι και στις σωματικές ασθένειες, έτσι και στις ψυχικές καταστάσεις η κάθε διαταραχή έχει και τη δική της θεραπευτική προσέγγιση.
Το ότι μπαίνει η «ταμπέλα» της διάγνωσης, αυτό δεν αλλάζει την προσωπικότητα ή το άτομό σας. Αρκετές απ΄ τις διαγνώσεις είναι προσωρινές και θεραπεύονται ενώ όσες είναι μόνιμες πάντα υπάρχει ένας τρόπος διαχείρισης και άμβλυνσης των εμφανών και δύσκολων συμπτωμάτων.
Έλενα Τσουτσίδου
Ψυχολόγος
Εξειδίκευση στην Παιδοψυχολογία
Master Stud. In Early Childhood Education with Special Education Needs
Εθνικής Αντιστάσεως 16, Πτολεμαΐδα
Τηλ. : 24630 24300
Website: www.eltherapy.gr, Facebook: eltherapy.gr, Instagram: eltherapy.gr
e: info@eltherapy.gr
