Πολλές γυναίκες χρησιμοποιούν τα γενέθλιά τους, ως μήνα πρόληψης ώστε να θυμούνται να κάνουν ένα δώρο ζωής στον εαυτό τους και βέβαια όλες νιώθουμε αγωνία και ενδεχομένως φοβόμαστε να κάνουμε τις απαραίτητες εξετάσεις για την υγεία του στήθους μας. Παρ’ όλ’ αυτά, οφείλουμε στον εαυτό μας να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και με την καθοδήγηση του γιατρού μας να ολοκληρώσουμε τις κατάλληλες εξετάσεις που απαιτούνται. Πλέον και η ψηφιακή μαστογραφία, που θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα δαπανηρή εξέταση, συνταγογραφείται από τα δημόσια ταμεία. Διαβάστε λοιπόν τον οδηγό μας για να είσαστε ενήμερες και ασφαλείς.
- ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ
Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα στην υγεία του μαστού αποτελεί η ψηλάφηση. Γνωρίζοντας τον μαστό της κάθε γυναίκα σε μηνιαία βάση είναι σε θέση να διαπιστώσει τυχόν αλλαγές στη σύσταση και στο σχήμα του, εντοπίζοντας μόνη της, έγκαιρα αλλοιώσεις οι οποίες θα μπορούσαν να αποδειχθούν ύποπτες. Ο καλύτερος χρόνος για αυτοεξέταση μαστού για τις γυναίκες που έχουν έμμηνο ρύση, είναι μερικές ημέρες μετά το τέλος της περιόδου, (5η – 8η ημέρα του κύκλου) όπου ο μαστός είναι πιο μαλακός και η ψηλάφηση γίνεται πιο εύκολα. Για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες δεν έχει σημασία το χρονικό διάστημα της αυτοεξέτασης αρκεί να είναι σε τακτική βάση (μηνιαία ) και να μην αμελείται.
2. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Το στήθος κάθε γυναίκας, ανεξάρτητα από το σχήμα ή το μέγεθος, περιέχει ένα συνδυασμό ιστών (λιπώδης και ινοαδενικός ιστός). Όσο λιγότερο λίπος περιέχει το στήθος , τόσο πιο πυκνός θεωρείται ο μαστός. Το πρόβλημα με τον πυκνό μαστό είναι ότι είναι δυσκολότερο να διαγνωσθεί μία ενδεχόμενη κακοήθεια. Ο κίνδυνος δεν αυξάνεται, όμως μία απλή μαστογραφία δεν αρκεί για να διευκρινισθεί η εικόνα του μαστού. Απαιτείται συνήθως και υπερηχογράφημα, ενώ η ψηφιακή μαστογραφία έχει σαφή ένδειξη σε σύγκριση με την απλή . Πολλές φορές βέβαια απαιτούνται και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως τομοσύνθεση ή μαγνητική μαστογραφία. Οι πλειοψηφία των γυναικών κάτω των 50 ετών έχουν πυκνό μαστό, γεγονός που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή των εξετάσεων του. Το σημαντικό όμως είναι να γνωρίζουμε σε ποια κατηγορία ανήκουμε ώστε να επιλέγουμε και την κατάλληλη διαγνωστική προσπέλαση. Ο συνδυασμός των εξετάσεων θα διευκρινίσει τυχόν ΄΄ύποπτα΄΄ ευρήματα με ασφάλεια ώστε να μην οδηγούνται όλες οι γυναίκες στο χειρουργείο και ταυτόχρονα να αντιμετωπίζονται έγκαιρα οι αληθινά ύποπτες για κακοήθεια αλλοιώσεις. Η επιλογή των εξετάσεων θα πρέπει να είναι αποκλειστικά ευθύνη του εξειδικευμένου γιατρού που ασχολείται με τον μαστό, «Απλά επειδή μπορείς να κάνεις μια εξέταση, δε σημαίνει πως πρέπει να την κάνεις» τονίζει η Joann Elmore, MD, καθηγήτρια Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον και ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας Καρκίνου Fred Hutchinson. «Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι πρέπει να κάνουν υπέρηχο ή και μαγνητική μαστών. Ωστόσο, η μαστογραφία είναι το διερευνητικό εργαλείο που έχουν μελετήσει περισσότερο και δίνει τα πιο αντικειμενικά αποτελέσματα». Και εξακολουθεί να είναι η εξέταση που έχει φανεί πως μειώνει το ποσοστό θανάτων από καρκίνο του μαστού. Γι’ αυτό και οι Αμερικανοί γιατροί είναι διστακτικοί στη νέα τάση στη νομοθεσία που προτρέπει τις γυναίκες με πυκνό μαστό να κάνουν επιπλέον εξετάσεις.. Σε πρόσφατη μεγάλη μελέτη από το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου προτείνεται μια μέση προσέγγιση. «Η πυκνότητα των μαστών δε θα πρέπει να είναι το μόνο στοιχείο για να κάνει μια γυναίκα επιπλέον εξετάσεις» σημειώνει η ερευνήτρια και ειδικός στον πυκνό μαστό Karla Kerlikowske, MD, καθηγήτρια Ιατρικής, Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
Το υπερηχογράφημα των μαστών αποτελεί μία εξαιρετικά απλή και οικονομική εξέταση, απαιτεί όμως μεγάλη εμπειρία από τον ακτινολόγο του μαστού προκειμένου να εντοπιστούν οι ύποπτες βλάβες. Έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία όταν γίνεται μετά από την μαστογραφία γιατί καθοδηγεί τον απεικονιστή σωστά και αυξάνει την διαγνωστική ακρίβεια. Ποιες γυναίκες θα πρέπει να το κάνουν; Οι νέες γυναίκες οι οποίες ψηλαφούν κάτι διαφορετικό στον μαστό τους, καθώς και οι γυναίκες με πυκνό μαστό, που απαιτεί κάποια διευκρίνιση η μαστογραφία τους.
Η ψηφιακή μαστογραφία με τομοσύνθεση είναι ένα νέο είδος μαστογραφίας που καταγράφει πολλαπλές εικόνες του μαστού και τις συνθέτει σε τρισδιάστατη εικόνα, συμβάλλοντας στον εντοπισμό περισσότερων καρκίνων. Ποιες γυναίκες θα πρέπει να την κάνουν; Οι γυναίκες που έχουν πολύ πυκνούς μαστούς ( με έντονο ινοαδενικό στοιχείο καιλιγότερο λίπος) έχουν σαφές πλεονέκτημα στη διάγνωση.
Η Μαγνητική τομογραφία μαστών διευκρινίζει αλλοιώσεις στον μαστό οι οποίες είναι δυσδιάκριτες ή ασαφείς στις υπόλοιπες εξετάσεις. Ποιες γυναίκες θα πρέπει να την κάνουν: Σύμφωνα με τον οργανισμό American Cancer Society, γυναίκες που έχουν υψηλό κίνδυνο βάσει οικογενειακού ιστορικού, μετάλλαξη του γονιδίου BRCA, γυναίκες που έχουν κάνει ακτινοθερα πεία στο κορμό πριν την ηλικία των 30 ετών (συνήθως για κακοήθη αιματολογικά νοσήματα) .
Από ποια ηλικία θα πρέπει μια γυναίκα να υποβληθεί σε μαστογραφία;
Οι οδηγίες για τις προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού αλλάζουν τακτικά, καθώς οι επιστήμονες αναθεωρούν συχνά τα ιατρικά δεδομένα. Αυτή τη στιγμή η γενικώς αποδεκτή οδηγία είναι πως όλες οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουν μία μαστογραφία «αναφοράς» πριν την ηλικία των 40. Από τα 40 και έπειτα συνιστάται να γίνεται μαστογραφία κάθε 1 χρόνο. Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία συνιστά στις γυναίκες να αρχίζουν από την ηλικία των 40 ετών τον προληπτικό έλεγχο με κλινική εξέταση από γιατρό και στη συνέχεια σε συνεννόηση μαζί του να καταστρώνουν το ατομικό πλάνο της τακτικής προληπτικής παρακολούθησής τους, στην οποία μπορεί να περιληφθεί και η μαστογραφία. Οι γυναίκες που έχουν επιβαρημένο οικογενειακό ιστορικό ή υπόκεινται στην επίδραση παραγόντων που ευνοούν την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού πρέπει να αρχίζουν τις τακτικές προληπτικές εξετάσεις ακόμα νωρίτερα πάντα με την καθοδήγηση του θεράποντος γιατρού.
Οι πραγματικοί παράγοντες κινδύνου
Πέρα όμως από τους παράγοντες κινδύνου που δεν μπορούμε να αλλάξουμε (οικογενειακό και ατομικό ιστορικό) υπάρχει εξατομικευμένη στρατηγική μείωσης του ατομικού κινδύνου ανάπτυξης της νόσου. Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα συνδέονται σαφώς με αυξημένο κίνδυνο καρκινογένεσης. Η τακτική σωματική άσκηση έχει βρεθεί ότι μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Η ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με τακτική γυμναστική μειώνει κατά το 1/3 τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και μάλιστα στην ηλικία της εμμηνόπαυσης, όπου το αυξημένο σωματικό βάρος ενισχύει ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
Ηλικία
Προσωπικό ιστορικό καρκίνου του μαστού.
Προσωπικό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών.
Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού.
Γενετική Προδιάθεση
Έκθεση σε οιστρογόνα και προγεστερόνη.
Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
Τρόπος ζωής
Φιορίτα Α. Πουλακάκη – Χειρουργός Μαστού
- Διευθύντρια Κέντρου Μαστού και Χειρουργικής Κλινικής Μαστού Ευρωκλινικής Αθηνών.
- Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Χειρουργικής του Μαστού ( FEBS, European Board of Surgery).
- Γενική Γραμματέας της EUROPA DONNA Hellas απο το 2014.
- Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού (ΕΧΕΜ) απο το 2016.
- Λέκτορας (Π.Δ. 407/80), Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αττικόν, Γ΄ Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική.
- Μέλος του δικτύου MEDISYSTEM
Η Φιορίτα Πουλακάκη αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης το 1996.
Ακολούθησε την ειδικότητα της Γενικής χειρουργικής στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο «Αρεταίειον» από το 1998 έως το 2004, ενώ σε όλη τη διάρκεια της ειδίκευσής της εργάστηκε στη μονάδα μαστού στο ίδιο νοσοκομείο.
Ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή στην Ιατρική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου της Αθήνας τον Δεκέμβριο του 2001, με θέμα: «Αλλαγές στις επινεφριδιακές ορμόνες κατά τη διάρκεια του χειρουργικού αποκλεισμού του ηπατοδωδεκαδακτυλικού συνδέσμου (Χειρισμός Pringle)».
Με την ολοκλήρωση της ειδικότητάς της ως γενικός χειρουργός τον Ιούνιο του 2004, συνέχισε την εκπαίδευσή της στη χειρουργική μαστού στην κλινική μαστού του St Mary’s Hospital, στο Λονδίνο. Εκεί εκπαιδεύτηκε σε όλο το φάσμα των ογκοπλαστικών τεχνικών της χειρουργικής του μαστού και ειδικά στην άμεση αποκατάσταση μετά από μαστεκτομή. Εξειδικεύτηκε στον εντοπισμό και στη βιοψία του λεμφαδένα φρουρού (Sentinel Node Biopsy) παρακολουθώντας το πλήρες course του Royal College of Surgeons of England & University College (UCL) στο Λονδίνο.
Την άνοιξη του 2005, παρακολούθησε full training course για την Διεγχειρητική Ακτινοθεραπεία του Μαστού στο Moffitt Cancer Center, Florida,USA.
Με την επιστροφή της στην Ελλάδα ξεκίνησε τη συνεργασία της με τη Γ’ Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική του Π.Γ.Ν. «Αττικόν», εργαζόμενη ως Υπεύθυνη της μονάδας μαστού έως σήμερα, με εξειδίκευση στις παθήσεις μαστού, κατέχοντας τον τίτλο Λέκτορα Π.Δ. 407/80, ενώ από το Φεβρουάριο του 2007 έχει δημιουργήσει το δικό της Τμήμα Μαστού στο νοσοκομείο Metropolitan, στην Αθήνα, ενώ από τον Ιανουάριο του 2013 κατέχει τη θέση «Διευθυντής Χειρουργός Μαστού» έως τον Δεκέμβριο του 2015. Από τον Ιανουάριο του 2016 ανέλαβε την Διεύθυνση του Κέντρου Μαστού και της Χειρουργικής Κλινικής Μαστού της Ευρωκλινικής Αθηνών.
Το Σεπτέμβριο του 2011, στη Στοκχόλμη, έλαβε το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Χειρουργικής του Μαστού (European Board of Surgical Qualification on Breast Surgery –EBSQ).
Είναι υπεύθυνη της διοργάνωσης των Επιστημονικών Διημερίδων Καρκίνου του Μαστού της Γ’ Μαιευτικής Γυναικολογικής κλινικής του νοσοκομείου «Αττικόν». Στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου της Κλινικής, συμμετέχει στα μαθήματα των φοιτητών και των ειδικευόμενων ιατρών. Η 1η επιστημονική διημερίδα πραγματοποιήθηκε στις 17 & 18 Δεκεμβρίου του 2011.
Ενεργό Μέλος
- Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Μαστού (EXEM)
- Ευρωπαϊκή Εταιρία Καρκίνου του Μαστού (European Society of Breast Cancer Specialists –EUSOMA)
Επιστημονική Επιτροπή του Μεσογειακού Διεπιστημονικού Ογκολογικού Forum (MMOF -Mediterranean Multidisciplinary Oncology Forum)
