Εισαγωγή: καρκίνος του μαστού
Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός διηθητικός καρκίνος στις γυναίκες: αποτελεί το 22,9% των καρκίνων στο γυναικείο πληθυσμό. Περίπου 458.500 θάνατοι καταγράφονται παγκοσμίως και αποτελούν το 13,7% των θανάτων από καρκίνο στις γυναίκες. Είναι συχνότερος στις πλέον αναπτυγμένες χώρες και σχετίζεται με την ηλικία αφού μόνο το 5% των καρκίνων μαστού παρουσιάζονται σε γυναίκες κάτω των 40 ετών.
Επιδημιολογία του μεταστατικού καρκίνου μαστού
Στο 30% των περιπτώσεων που η ασθενής έχει διαγνωσθεί με αρχικό καρκίνο του μαστού, ο καρκίνος υποτροπιάζει και γίνεται μεταστατικός (αν και οι στατιστικές δεν είναι απόλυτα ακριβείς). Επίσης, υπολογίζεται ότι το 6-10% όλων των περιπτώσεων καρκίνου μαστού ξεκινούν ως μεταστατικοί.
Στις Η.Π.Α. υπολογίζεται ότι σήμερα ζουν 150.000 γυναίκες με μεταστατικό καρκίνο μαστού και πάνω από τις μισές είχαν στο παρελθόν καρκίνο μαστού σε αρχικό στάδιο. Η πενταετής επιβίωση των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο μαστού έχει αυξηθεί σημαντικά λόγω των εξελίξεων στις θεραπείες. Τα τελευταία 20 χρόνια, τα στατιστικά επιβίωσης έχουν διπλασιασθεί, ενώ πάνω από 11% των γυναικών με μεταστατικό καρκίνο μαστού ζουν πάνω από 10 χρόνια.
Συμπτωματολογία – Διάγνωση
Οι ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο μαστού μπορεί να μην έχουν συμπτώματα, πάρα μόνο απεικονιστικά ευρήματα.
Συμπτώματα είναι πιθανό να παρουσιαστούν ανάλογα με τα όργανα που έχουν προσβληθεί. Τέτοια συμπτώματα μπορεί να είναι βήχας, δύσπνοια, αιμόπτυση, κεφαλαλγία, διαταραχές όρασης, νευρολογικά συμπτώματα, ανορεξία, απώλεια βάρους, πυρετός, διόγκωση κοιλίας, ίκτερος, πόνος στα οστά, κλπ.
Η διάγνωση γίνεται με ιστολογική εξέταση – βιοψία μετά από την κλινική εξέταση και ενδελεχή απεικονιστικό έλεγχο. Ο έλεγχος περιλαμβάνει ακτινολογικές εξετάσεις, υπερήχους, αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες και σπανίως PET SCAN. Επίσης, οι εξετάσεις συμπεριλαμβάνουν καρκινικούς δείκτες.
Η βιοψία, έστω και αν είχε γίνει στο παρελθόν, έχει αξία, διότι όχι μόνο κατοχυρώνει τη διάγνωση, αλλά αναλύει και όλους τους προγνωστικούς και προβλεπτικούς παράγοντες που χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο καρκίνο. Επομένως, τα αποτελέσματα της βιοψίας αποτελούν τη βάση για τη θεραπεία που θα αποφασισθεί.
Θεραπεία
Ο καθορισμός της θεραπείας για τις ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο μαστού βασίζεται σε πολλούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι η ηλικία, η γενική κατάσταση της υγείας της ασθενούς, η ύπαρξη άλλων νοσημάτων, τα όργανα που έχουν προσβληθεί από τον καρκίνο, η ταχύτητα που έχει η πορεία της αρρώστιας και τέλος η βαρύτητα των συμπτωμάτων.
Το είδος της θεραπείας που θα χορηγηθεί εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του καρκίνου και συγκεκριμένα από την παρουσία ή μη ορμονικών υποδοχέων, καθώς και την παρουσία ή μη της πρωτεΐνης HER-2. Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά οι καρκίνοι του μαστού ταξινομούνται γενικότερα ως εξής:
- Ορμονικοί υποδοχείς θετικοί, HER-2 αρνητικό: η συχνότερη κατηγορία (65%)
- Ορμονικοί υποδοχείς θετικοί, HER-2 θετικό (20%)
- Ορμονικοί υποδοχείς αρνητικοί, HER-2 αρνητικό («τριπλά αρνητικός» καρκίνος, 15%)
(Υπάρχει, πάντως, και σχετικά μικρή πιθανότητα να είναι οι ορμονικοί υποδοχείς αρνητικοί και το HER-2 θετικό.)
Πολλές θετικές εξελίξεις στην θεραπεία έχουν συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την επιμήκυνση της επιβίωσης των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο μαστού.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Σύνοψη
Ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού αποτελεί την εξέλιξη για αρκετές περιπτώσεις αρχικού καρκίνου. Είναι σημαντική η διαδικασία της βιοψίας και άλλων εξετάσεων για τον χαρακτηρισμό των όγκων αυτών, γιατί ορίζει σε μεγάλο βαθμό τις διαθέσιμες επιλογές θεραπείας.
Στους όγκους με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς, αρκετά είδη θεραπειών έχουν προκύψει από την συνεχή έρευνα. Σε όγκους με HER-2 θετικό, αρκετές είναι οι επιλογές θεραπειών, σε αντίθεση με τον «τριπλά αρνητικό» καρκίνο μαστού, στον οποίο χορηγούνται κυρίως χημειοθεραπευτικά φάρμακα.
Η έρευνα εξελίσσεται γρήγορα, και σημαντικές προσπάθειες γίνονται για να διευρυνθούν οι επιλογές ενάντια στον μεταστατικό καρκίνο του μαστού.
Πάρις Α. Κοσμίδης
Παθολόγος – Ογκολόγος
Διευθυντής Β’ Παθολογικής – Ογκολογικής ΔΘΚΑ ΥΓΕΙΑ
