Γράφει ο Γεώργιος Δελίδης
Στη δεκαετία του 50’ Ο Chris Wagner ένας Ουαλός παθολογοανατόμος, εργαζόταν ως γιατρός στη Νότιο Αφρική. Μέσα στα καθήκοντά του ήταν και οι νεκροτομές. Παρατήρησε ότι οι εργάτες των ορυχείων αμιάντου πέθαιναν από έναν καρκίνο του υπεζωκότα που ονομαζόταν μεσοθηλίωμα. Δημοσίευσε τα ευρήματά του το 1960 στο περιοδικό British Journal of Industrial Medicine και ήταν ο πρώτος που σαφώς απέδειξε τη σχέση του αμίαντου με αυτόν τον καρκίνο ανοίγοντας μία νέα εποχή στην εργασιακή και περιβαλλοντολογική ιατρική.
ΑΝΤΙΑΣΦΥΞΙΟΓΟΝΟΣ ΜΑΣΚΑ ΜΕ ΦΙΛΤΡΟ ΑΜΙΑΝΤΟΥ
Μέχρι τότε το μεσοθηλίωμα εθεωρείτο ως ένας εξαιρετικά σπάνιος όγκος και πολλοί αμφισβητούσαν ακόμα και αυτή την ύπαρξή του, παρά το ότι από τη δεκαετία του 30 ορισμένοι ερευνητές είχαν παρουσιάσει μεμονωμένες περιπτώσεις, αναφέροντας υποψίες για σχέση μεταξύ αυτών και του αμίαντου, ενώ ο J. Doll το 1955 δημοσίευσε μια μελέτη στο ίδιο περιοδικό, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στη σχέση αυτή. Μετά την εργασία του Wagner αρκετοί άρχισαν να ασχολούνται με το πρόβλημα κι έγινε και στη Νέα Υόρκη ένα συνέδριο που αφορούσε τη βιολογική δράση του αμίαντου. Αν και το 1964 αναφέρθηκαν περιπτώσεις μεσοθηλιωμάτων σε εργάτες εργοστασίων αμιάντου στο Ανατολικό Λονδίνο καθώς και σε κατοίκους των γύρω από τα εργοστάσια κατοικιών ( σε μία περίπτωση παρουσίασε μεσοθηλίωμα σύζυγος εργάτη που ξεσκόνιζε τα ρούχα του) το όλο θέμα δεν πήρε ιδιαίτερα κοινωνικές διαστάσεις για τους παρακάτω λόγους:
Οι ανακοινώσεις που είχαν μέχρι τότε δημοσιευθεί αναφέρονταν αρχικά σε πολλές περιπτώσεις εργατών ορυχείων της Νοτίου Αφρικής που εργάζονταν για πολλά χρόνια δηλαδή σε έναν πληθυσμό που δεν ενδιέφερε τις αναπτυγμένες χώρες και το περιοδικό British Journal of Industrial Medicine στο οποίο δημοσιεύθηκαν δεν είχε ευρύ αναγνωστικό κοινό στην ιατρική κοινότητα ενώ οι άλλες δημοσιεύσεις αφορούσαν μεμονωμένες περιπτώσεις ατόμων με χρόνια έκθεση.
Παρέμενε έτσι το θέμα στα πλαίσια του επιστημονικού ενδιαφέροντος μέχρι το 1976 οπότε ο Steven Jones, παθολογοανατόμος στο Nottingham δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας έρευνάς του που αφορούσε σε περιπτώσεις μεσοθηλιωμάτων σε γυναίκες της περιοχής.
Το Nottingham ήταν πάντα γνωστό για τα εργοστάσια δαντελών στα οποία εργάζονταν σχεδόν αποκλειστικά γυναίκες. Κατά τη διάρκεια του πολέμου τα εργοστάσια αυτά έπαψαν να παράγουν δαντέλες και παρήγαν αντιασφυξιογόνες μάσκες. Οι μάσκες αυτές είχαν φίλτρα αμίαντου τα οποία ήταν ένας δίσκος που οι γυναίκες τον έκοβαν από ένα φύλλο αμιάντου με ψαλίδι και τον τοποθετούσαν στη μάσκα.
ΙΝΕΣ ΑΜΙΑΝΤΟΥ
Στο τέλος της δεκαετίας του 60 πολλές από τις γυναίκες αυτές πέθαναν από μεσοθηλίωμα και μια εξονυχιστική έρευνα απέδειξε ότι δεν είχαν έρθει ποτέ άλλοτε σε επαφή με αμίαντο και ορισμένες από αυτές είχαν εργαστεί μόνο λίγες μέρες, μία δε μόνο μία μέρα. Αποδείχθηκε έτσι ότι αρκούσε λίγη εισπνοή σκόνης (κόψιμο με ψαλίδι) και ελάχιστος χρόνος.
ΜΕΣΟΘΗΛΙΩΜΑ: Ο ΟΓΚΟΣ «ΠΝΙΓΕΙ» ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΟΝΑ
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όπως αναφέρθηκε, πολύ περιορισμένη εισπνοή αρκεί για να προκαλέσει καρκίνο. Έτσι και το τρύπημα με ένα τρυπάνι μιας πλάκας αμιάντου και εισπνοή της σκόνης ή το πριόνισμα μιας πλάκας αμιαντοτσιμέντου, είναι δυνατόν να αποδειχθούν καρκινογόνα.
Το μεσοθηλίωμα είναι ένας πολύ κακοήθης όγκος. Η ανάπτυξή του οδηγεί βέβαια στον θάνατο και οι θεραπείες που υπάρχουν είναι αναποτελεσματικές. Οι περιπτώσεις όμως που καταγράφονται είναι γενικά πολύ λίγες. Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι από την έκθεση σε σκόνη έως την ανάπτυξη του όγκου περνούν 20-30 χρόνια. Έτσι είναι πιθανό αν ένα άτομο μέσης ηλικίας εισπνεύσει αμίαντο να πεθάνει από άλλη αιτία πριν εκδηλωθεί ο συγκεκριμένος καρκίνος. Ο δεύτερος είναι ότι η διάγνωση του μεσοθηλιώματος απαιτεί ιδιαίτερα έμπειρο παθολογοανατόμο. Τις περισσότερες φορές το νεόπλασμα διαγιγνώσκεται ως καρκίνος πνεύμονα χωρίς να χαρακτηρίζεται μεσοθηλίωμα. Το ιστορικό της έκθεσης σε αμίαντο βοηθά ιδιαίτερα στη διάγνωση αλλά και αυτό πολλές φορές είναι δύσκολο να παρθεί και χρειάζεται «ειδική ανάκριση». Είναι π.χ. δύσκολο να θυμάται ένας αγρότης ότι πριν 30 χρόνια πριόνισε και κάρφωσε πλάκα αμιαντοτσιμέντου για να φτιάξει μια στέγη.
Ο χαρακτηρισμός του όγκου ως μεσοθηλίωμα δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για τον άρρωστο, επειδή όπως αναφέρθηκε η θεραπεία πρακτικά δεν αποδίδει. Έχει όμως σημασία στις χώρες εκείνες που ο χαρακτηρισμός του ως επαγγελματική νόσος αποδίδει ιδιαίτερες συντάξεις ή αποζημιώσεις. Στις Η.Π.Α. δόθηκαν μετά από αγωγές πολύ μεγάλες αποζημιώσεις σε ναυτικούς που παρουσίασαν μεσοθηλίωμα και που υπηρετούσαν σε πλοία με σημαία Η.Π.Α. και στα οποία επισκεύασαν εν πλω μονώσεις αμιάντου.
Τα τελευταία χρόνια έχουν παρατηρηθεί μεσοθηλιώματα που αναπτύσσονται από το περιτόναιο στην κοιλιά. Παλαιότερα είχε θεωρηθεί ότι οι πολύ σπάνιες αυτές περιπτώσεις οφείλονταν σε κατάποση πτυέλων από πνεύμονες που είχαν εισπνεύσει αμίαντο, σήμερα όμως λόγω της αναγνώρισης περισσότερων περιπτώσεων υπάρχει έντονη η υποψία ότι οφείλονται σε κατευθείαν κατάποση των ινών που τρυπούν το τοίχωμα του εντέρου καταλήγοντας στην εξωτερική του επιφάνεια – το περιτόναιο.
Ένας πιθανός τρόπος είναι η πόση νερού από δίκτυα που χρησιμοποιούν σωλήνες αμιαντοτσιμέντου. Στους σωλήνες αυτούς δημιουργείται ένα στρώμα αλάτων από το νερό στην εσωτερική τους επιφάνεια, δηλαδή ένας εσωτερικός μονωτικός μανδύας που καθιστά τον σωλήνα ακίνδυνο. Κίνδυνος υπάρχει μόνον όταν προκληθεί φθορά στην εσωτερική επιφάνεια και ο αμίαντος κυκλοφορήσει στο πόσιμο νερό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
