Μία από τις πλέον επίφοβες επιπλοκές μετά θυρεοειδεκτομή / παραθυρεοειδεκτομή είναι η κάκωση των νεύρων που ελέγχουν την φώνηση (παλίνδρομου ή κάτω λαρυγγικού και του έξω κλάδου του άνω λαρυγγικού).
Η στενή ανατομική σχέση των νεύρων αυτών με τον θυρεοειδή τα εκθέτει στην πιθανότητα ιατρογενούς κάκωσης κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Ανάλογα με την εμπειρία του χειρουργού στη χειρουργική του θυρεοειδούς / παραθυρεοειδών, η συχνότητα των κακώσεων αυτών μπορεί να ξεπεράσει το 10 %.
Η κάκωση του ενός παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου εκδηλώνεται κλινικά με βράγχος φωνής μετά την επέμβαση, ενώ η κάκωση και των δύο είναι δυνητικά σοβαρή επιπλοκή και εκδηλώνεται με αφωνία, εισπνευστικό συριγμό και πιθανόν αναπνευστική δυσχέρεια για την οποία μπορεί να απαιτηθεί μέχρι και τραχειοστομία.
Η κάκωση του έξω κλάδου του άνω λαρυγγικού εκδηλώνεται κλινικά με αδυναμία φώνησης στις υψηλές συχνότητες (π.χ. τραγούδι), εξασθένιση της φωνής και ενίοτε προσωρινή (στιγμαία) διακοπή της ομιλίας. Η βλάβη των νεύρων αυτών μπορεί να είναι μόνιμη (σε περίπτωση διατομής). Καθώς τα νεύρα αυτά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, η βλάβη τους μπορεί να είναι επίσης και προσωρινή (π.χ. λόγω έλξης ή πίεσης [π.χ. από αιμοστατική λαβίδα] στη διάρκεια των χειρισμών, χρήσης διαθερμίας κοντά στα νεύρα κλπ).
Μόνιμη βλάβη του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου παρατηρείται σε ποσοστό από 0.5 έως 7.5 % των ασθενών, ανάλογα με την εμπειρία του χειρουργού. Παροδική βλάβη παρατηρείται σε ποσοστά από 1 έως 30 %, και πάλι ανάλογα με την εμπειρία του χειρουργού. Μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος κάκωσης σε καρκίνο θυρεοειδούς με εξωθυρεοειδική επέκταση, σε επανεπεμβάσεις στην περιοχή του τραχήλου ή σε επεμβάσεις που γίνονται σε τράχηλο που έχει ακτινοβοληθεί.
Εντούτοις, οι διαταραχές της φώνησης μετά θυρεοειδεκτομή ή παραθυρεοειδεκτομή μπορεί να οφείλονται και σε άλλους λόγους (πέραν της κάκωσης των λαρυγγικών νεύρων), όπως βλάβη των κάτωθεν του υοειδούς μυών, οίδημα λόγω μικροκακώσεων του λάρυγγα (π.χ. λόγω των χειρισμών για την διασφάλιση του αεραγωγού, πράγμα που εξηγεί γιατί προσωρινές διαταραχές της φώνησης μπορεί να εμφανιστούν μετά από κάθε χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία) κλπ.
Τα ποσοστά υποκειμενικής αλλοίωσης της χροιάς της φωνής μετά από θυρεοειδεκτομή ή παραθυρεοειδεκτομή φθάνουν έως και 80 %. Η αλλοίωση της χροιάς της φωνής συνήθως είναι παροδική. Σε 1/25 ασθενείς η αλλοίωση αυτή διαρκεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (συνήθως για 4-6 εβδομάδες, και ενίοτε μέχρι ένα έτος).
Τα ποσοστά των κακώσεων των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων σχετίζονται άμεσα με την εμπειρία του χειρουργού. Στις ΗΠΑ, όπου ένα μεγάλο μέρος των θυρεοειδεκτομών γίνεται από χειρουργούς που εκτελούν λιγότερες από 5-10 θυρεοειδεκτομές ανά έτος, κάκωση του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου συμβαίνει σε ποσοστό 8 % των ασθενών. Το ποσοστό αυτό φθάνει στο 30 % όταν πρόκειται για επανεπεμβάσεις.
Για τη μείωση της πιθανότητας κάκωσης των λαρυγγικών νεύρων (κάτω ή παλίνδρομου και άνω) έχουν σημασία οι ακόλουθοι παράγοντες:
-η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΥ στην χειρουργική των ενδοκρινών αδένων (θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών).
–η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΥΡΩΝ κατά τη διάρκεια της επέμβασης (όταν αυτό είναι δυνατόν)
-η χρήση neuromonitoring ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ (π.χ. πολλαπλές επαναπεμβάσεις), που όμως έχει αυξημένο κόστος και μπορεί να δημιουργήσει ψευδές και ως εκ τούτου επικίνδυνο αίσθημα ασφάλειας.
Γράφει ο Γεώργιος Σακοράφας
Γενικός χειρουργός με ιδιαίτερη εμπειρία στη χειρουργική θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών. Έχει εκτελέσει περί τις 1200 ολικές θυρεοειδεκτομές (σε 65 εξ αυτών με λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου) και περί τις 80 επεμβάσεις για την αντιμετώπιση υπερπαραθυρεοειδισμού. Διαθέτει μεγάλη εμπειρία και στην αντιμετώπιση ασθενών που για διάφορους λόγους παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες (π.χ.πολλαπλές επανεπεμβάσεις, λίαν ευμεγέθεις βρογχοκήλες με μεγάλου βαθμού κατάδυση στο μεσοθωράκιο, εκτεταμένη προσβολή λεμφαδένων τραχήλου από καρκίνο θυρεοειδούς, υποτροπές κλπ). Έχει επίσης εκτελέσει μεγάλο αριθμό επεμβάσεων γενικής χειρουργικής (ενδοκοιλιακές επεμβάσεις π.χ. για καρκίνο στομάχου, παχέος εντέρου, οπισθοπεριτοναϊκά σαρκώματα, λαπαροσκοπικές επεμβάσεις, επεμβάσεις μαλακών μορίων, μαστού, κήλες κοιλιακού τοιχώματος κλπ). Έχει δημοσιεύσει περί τις 220 εργασίες σε ξενόγλωσσα περιοδικά υψηλού κύρους και περί τις 90 εργασίες σε ελληνικά ιατρικά περιοδικά
