Η φροντίδα του ασθενούς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιδιαίτερη και μοναδική προσωπικότητα του κάθε νοσηλευτή, με το περιβάλλον που λαμβάνει χώρα και τις επικρατούσες συνθήκες αλλά και με τη σχέση που αναπτύσσεται και εξελίσσεται ανάμεσα στο νοσηλευτή και τον ασθενή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναδεικνύεται η καταλυτική συμβολή της υπόσταση της φροντίδας.
Σύμφωνα με τη Watson η πεμπτουσία της Νοσηλευτικής είναι η φροντίδα που αποτελεί πολυσύνθετη, πολυδιάστατη και πολύμορφη έννοια, αφού καλείται ως τέχνη, επιστήμη, φιλοσοφία, ταλέντο και δώρο με σκοπό τη θεραπεία. Μπορεί να θεωρηθεί ως η αίσθηση ή το έκδηλο ενδιαφέρον, η προσοχή, το μεράκι, η επαγρύπνηση, η περιποίηση, η ενασχόληση, η συμπόνια προς τους άλλους και η ενσυναίσθηση.
Η Νοσηλευτική είναι μια ανθρωπιστική επιστήμη και θεωρείται ως κατεξοχήν επιστήμη της φροντίδας, που συνδέεται με την ασθένεια και την προαγωγή της υγείας του ατόμου, την πρόληψη της νόσου και την παροχή φροντίδας σε ασθενείς και άτομα με ειδικές ανάγκες ή άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Ο ρόλος του νοσηλευτή είναι πρωταρχικός και καθοριστικός στη φροντίδα, στην υποστήριξη και στη θεραπεία των ασθενών, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα προσαρμογής στο νοσοκομειακό περιβάλλον. Επιπλέον, είναι σημαντική η συμβολή τους στην ενθάρρυνση των ασθενών, με την παροχή κινήτρων για τη ζωή, την εκπαίδευση -ανάλογα και με την πάθηση- και την ενημέρωση που αποσκοπεί στην αυτοφροντίδα των ασθενών αλλά και στη συμμόρφωσης τους ως προς την παρακολούθηση της θεραπείας τους.
Ο νοσηλευτής δημιουργεί μια θεραπευτική σχέση εμπιστοσύνης, ιδιαίτερα χρήσιμη για την επιτυχία των θεραπευτικών παρεμβάσεων και του αποτελέσματος αυτών. Η επικοινωνία, η εμπιστοσύνη, το αληθινό ενδιαφέρον και η ενσυναίσθηση του νοσηλευτή προς τον ασθενή λειτουργούν θετικά στη θεραπεία του. Η ικανότητα του νοσηλευτή να ακούει προσεκτικά τον ασθενή, να αφουγκράζεται τα συναισθήματά του και να τον κατανοεί χωρίς να ασκεί κριτική, συντελούν στη αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ ασθενούς-νοσηλευτή.
Ωστόσο, οι νοσηλευτές αντιμετωπίζουν αντιξοότητες στον εργασιακό τους χώρο γιατί επιφορτίζονται καθημερινά με το συναισθηματικό βάρος των ασθενών και των οικογενειών αυτών, ενώ ταυτόχρονα βάλλονται και οι ίδιοι με τα δικά τους προσωπικά θέματα. Η κούραση είναι κοινό πρόβλημα των νοσηλευτών καθότι η εργασία τους είναι και σωματικά και ψυχικά απαιτητική, ειδικά όταν αυτοί εργάζονται το βράδυ. Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2017 στο περιοδικό Medscape Nurses, ο 98% των Νοσηλευτών στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής δήλωσε ότι η εργασία τους είναι και σωματικά και ψυχικά απαιτητική, το 56% των νοσηλευτών με νυχτερινό ωράριο εργασίας παραδέχτηκε ότι οδηγούν το αυτοκίνητο μετά από νυχτερινή υπηρεσία προς το σπίτι με μειωμένα αντανακλαστικά και υπνηλία και ότι το 23% οδήγησαν το αυτοκίνητο έξω από το δρόμο για να ξεκουραστούν, ενώ το 11% παραδέχτηκε ότι έχει κάνει λάθη λόγω κούρασης ή από υπερβολικό φόρτο εργασίας χωρίς διαλείμματα και χωρίς γεύμα ή δείπνο. Επιπλέον, τέσσερις στους πέντε νοσηλευτές ανέφεραν ότι είναι δύσκολο να επιτευχτεί η σωματική, ψυχική και πνευματική τους ισορροπία και ότι στην σκέψη τους ήταν να βρουν μια εργασία εκτός Νοσοκομείου.
Βέβαια, οι αντίξοες αυτές συνθήκες μπορεί ελαχιστοποιηθούν με επαρκείς περιόδους ανάπαυσης ανάμεσα στα ωράρια εργασίας και με πρόσβαση σε προγράμματα υγείας και ευεξίας. Επιπλέον, τα μικρά και συχνά γεύματα, με ένα κύριο γεύμα στη μέση του ωραρίου, θα προσφέρει την απαιτούμενη ενέργεια, για να ανταπεξέλθουν οι νοσηλευτές στο δύσκολο έργο που επιτελούν.
Ως μικρό γεύμα προτείνεται ένα γιαούρτι με ένα φρούτο, οι ξηροί καρποί, ένα τοστ, κριτσίνια με τυρί, ομελέτα σε τορτίγια ή σε αραβική πίτα, φρουτοσαλάτα, σαλάτα με λίγη πρωτεΐνη (όπως τυρί ή αβγό ή κοτόπουλο). Σημαντική είναι και η κατανάλωση νερού, γύρω στο 1,5-2 λίτρα νερού την ημέρα που θα ενυδατώσει τον οργανισμό, θα διευκολύνει την απορρόφηση και μεταφορά των θρεπτικών συστατικών και θα συμβάλλει στην απέκκριση των άχρηστων ουσιών από τον οργανισμό.
Τέλος, η κατανάλωση 3-4 φλιτζάνια καφέ την ημέρα (400mg καφεΐνη) μπορούν να δράσουν ευεργετικά στο κεντρικό νευρικό σύστημα, μειώνοντας το αίσθημα της κόπωσης και ενισχύοντας την νοητική εγρήγορση (μνήμη, προσοχή). Επιπρόσθετα η καφεΐνη έχει εργογόνο δράση (αυξάνει τη δυνατότητα παραγωγής έργου) επιδρώντας ευεργετικά στην απόδοση και γενικότερα στην ευεξία των νοσηλευτών.
Επομένως, με τα κατάλληλα εφόδια μπορούν οι νοσηλευτές να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις καθημερινές δυσκολίες και να προστατευθούν από την επαγγελματική εξουθένωση και την συναισθηματική εξάντληση.
Φωτεινή Τολιοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Βιβλιογραφία
-Gibney J Michael, Vorster H Herster, Kok J Frans.Εισαγωγή Στη Διατροφή Του Ανθρώπου. Copyright 2007, Επιστημονικές Εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.
-Gropper S. Sareen, Smith L. Jack, Groff L. James. Διατροφή & Μεταβολισμός. Copyright 2008, Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης.
-Health topics- Nursing. World Health Organization 2017.Available at: http://www.who.int/topics/nursing/en/
-Καμπά Ε., Γερογιάννη Γ. Ο ρόλος του νοσηλευτή στην εκπαίδευση και ψυχολογική υποστήριξη ασθενών με νεφρική ανεπάρκεια. Το Βήμα του Ασκληπιού 2014;13(3):271-278.
-Lachman V D. Applying the Ethics of Care to Your Nursing Practice. Medsurg Nursing Pitman 2012;21 (2): 112-4, 116.
-Megan Βrooks. Nurses love what they do but battle Fatigue,survey shows. Medscape 2017.Available at: http://www.medscape.com/viewarticle/879761.
-Morton P., Fontaine D. Critical Care Nursing: A Holistic Approach, 10th edition. Philadelphia Wolters Kluwer Health 2013; 33(1):75.
-Πατηράκη Ε., Κάρλου Χ. Η έννοια της φροντίδας στην ογκολογική νοσηλευτική-Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. Νοσηλευτική 2011;50(1):35-48.
