Για τον ασθενή με καρκίνο, η διατροφή αποτελεί καταλυτικό παράγοντα όχι μόνον, για την καλύτερη πρόγνωση της νόσου αλλά και για την ποιότητα ζωής του. Για το λόγο αυτό, η συστηματική διατροφική ενημέρωση αποτελεί το μέσο επίτευξης αυτού του στόχου.
Ατυχώς όμως, η ενημέρωση αυτή όταν δε στηρίζεται σε έγκυρα επιστημονικά δεδομένα, τόσο ο ασθενής, όσο και το οικείο περιβάλλον του, αποπροσανατολίζονται και χάνουν το δρόμο τους για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Κι όμως, το 70% της πληροφόρησης στο διαδίκτυο είναι υλικό μη επιστημονικά αποδεκτό. Αυτό οφείλεται είτε στο γεγονός ότι δεν υπάρχει τεκμηρίωση είτε στο ότι η έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί είναι στατιστικά μη σημαντική. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλο ποσοστό των πληροφοριών να είναι ψευδές, συμπαρασύροντας και το πόρισμα που έχει προκύψει.
Με το παρακάτω άρθρο θα δούμε τελικά τι ισχύει και τι όχι με τη διατροφή. Λοιπόν, μύθος ή πραγματικότητα;
1.Μύθος ή πραγματικότητα: H Αλκαλική διατροφή
Η αλκαλική διατροφή είναι μια πρόταση διατροφής που οι υποστηρικτές της θεωρούν ότι με την κατανάλωση τροφίμων που είναι αλκαλικά (έχουν pΗ μεγαλύτερο του 7) επιδρά ευεργετικά στον ανθρώπινο οργανισμό, δρώντας προληπτικά απέναντι στα καρκινικά κύτταρα.
Σύμφωνα με φυσιολογία του ανθρωπίνου σώματος, ο οργανισμός μας έχει την ικανότητα να διατηρεί το pΗ (εκφράζει τη συγκέντρωση των ιόντων υδρογόνου (Η+)) στο πλάσμα του αίματός μας σχετικά σταθερό (κυμαίνεται μεταξύ 7,35-7,45). Οποιαδήποτε μεταβολή του προς το πιο όξινο ή πιο αλκαλικό περιβάλλον, θα μπορούσε να επιφέρει απειλητικές για τη ζωή μας συνέπειες. Κύριοι ρυθμιστές αυτής της ομοιοστατικής λειτουργίας -λειτουργίας με την οποία επιτυγχάνεται η σταθερότητα των συνθηκών στο εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού μας- είναι οι νεφροί και το αναπνευστικό σύστημα, που συμβάλλουν στη σταθερή διατήρηση της συγκέντρωσης των ιόντων υδρογόνου (Η+) στο αίμα μας.
Η ρύθμιση αυτή γίνεται μέσω της εξουδετέρωσης των Η+, με σκοπό την ελάττωση των μεταβολών της συγκέντρωσής τους, ενώνοντάς τα με τα ανιόντα (ιόντα που είναι αρνητικά φορτισμένα), όπως είναι τα διττανθρακικά (HCO3–) και οι ενδοκυτταρικές πρωτεΐνες.
Έτσι, όταν υπάρχει πτώση της συγκέντρωσης των Η+ του πλάσματος (αλκάλωση), για οποιοδήποτε λόγο, η ομοιοστατική αντίδραση των νεφρών εκδηλώνεται με αποβολή μεγάλων ποσοτήτων διττανθρακικών (HCO3–). Η εκδήλωση αυτή αυξάνει τη συγκέντρωση των Η+ στο πλάσμα προς τη φυσιολογική τους τιμή.
Αντίθετα, σε αύξηση της συγκέντρωσης των Η+ (οξέωση), οι νεφροί παράγουν καινούργια διττανθρακικά (HCO3–) και τα προσθέτουν στο πλάσμα. Με αυτό τον τρόπο, μειώνεται η συγκέντρωση των ιόντων Η+, γεγονός που οδηγεί προς τη φυσιολογική τους τιμή στο πλάσμα του αίματος.
Συνεπώς, η διατροφή δεν μπορεί να επηρεάσει τη συγκέντρωση των ιόντων Η+, και να μεταβάλλει το pΗ του αίματος. Θα ήταν ευχής έργο, αν με μια αλκαλική διατροφή πετυχαίναμε την αναχαίτιση του καρκίνου, με το σκεπτικό ότι, επειδή τα καρκινικά κύτταρα ευδοκιμούν σε όξινο περιβάλλον, δεν μπορούν να επιβιώσουν σε αλκαλικό! Βέβαια, έχει αποδειχθεί ότι, τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να αναπτυχθούν και σε όξινο και σε αλκαλικό περιβάλλον, γεγονός που αποδεικνύει ότι η συσχέτιση της διατροφής με την καρκινική δυσβίωση είναι αβάσιμη.
Όσον αφορά την ταξινόμηση των τροφών, ανάλογα με το pH τους, μπορούμε να τις κατατάξουμε σε όξινες, ουδέτερες και σε αλκαλικές. Στις όξινες τροφές περιλαμβάνονται το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αυγά, τα δημητριακά, το αλκοόλ, και τα αναψυκτικά, στις ουδέτερες τροφές τα φυτικά έλαια, τα αμυλούχα τρόφιμα και τα σάκχαρα, ενώ στις αλκαλικές τροφές τα λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί. Βέβαια, μια διατροφή πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, όσπρια και ξηρούς καρπούς είναι μια διατροφή που προτείνεται από τη Μεσογειακή διατροφή, αλλά, ταυτοχρόνως, είναι και σύμφωνη με τις συστάσεις των παγκόσμιων οργανισμών υγείας.
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι η θεωρία της αλκαλικής διατροφής στερείται επιστημονικής βάσεως γιατί, η τροποποίηση του pΗ του αίματος είναι ανέφικτη και πιθανόν να εμφιλοχωρούν σημαντικοί κίνδυνοι με την έλλειψη θρεπτικών συστατικών, λόγω του αποκλεισμού συγκεκριμένων διατροφικών ομάδων από τη διατροφή μας.
Φωτεινή Τολιοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Adeva M. María, Souto Gema. Diet-induced metabolic acidosis.Clinical nutrition / REVIEW|Volume 30, Issue 4, August 2011, P416-421.
- Arends Jann, Bachmann Patrick, Baracos Vickie, Strasser Florian, De van der Schueren Marian, Preiser Jean-Charles. ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients, February 2017, volume 36, issue 1, P11-48.
- Locke Amy, Schneiderhan Jill, Zick M Suzanna. Diets for Health: Goals and Guidelines. Review: Am Fam Physician, Jun 2018, 1;97(11):721-728.
- Occhipinti Rossana, Boron Walter. Mathematical modeling of acid-base physiology. Progress in Biophysics and Molecular Biology, Volume 117, Issue 1, January 2015, Pages 43-58.
- Rinninella Emanuele, Mele Maria Cristina, Cintoni Marco, Raoul Pauline, Ianiro Gianluca, Salerno Lucia, Pozzo Carmelo, Bria Emilio, Muscaritoli Maurizio, Molfino Alessio , Gasbarrini Antonio. The Facts about Food after Cancer Diagnosis: A Systematic Review of Prospective Cohort Studies. Nutrients, April 2020, 12(8), 2345;
- Schwalfenberg K. Gerry. The Alkaline Diet: Is There Evidence That an Alkaline pH Diet Benefits Health? J Environ Public Health.2012; 2012: 727630.
- Shock W. Nathan, Hastings A. Baird Hastings. Studies of the acid-base balance of the blood. III. Variation in the acid-base balance of the blood in normal individuals. Journal of Biological Chemistry, March 1934, 104, 585–600.
- Swietach Pawel. What is pH regulation, and why do cancer cells need it? Cancer and Metastasis Reviews, February 2019, volume 38, pages 5–15.
- Vander A., Sherman J., Lutsiano D., Τσακόπουλος Μ. Φυσιολογία του ανθρώπου, Copyright 2011-BROKEN HILL PUBLISHERS LTD.
- Zick Suzanna Maria, Snyder Detrick, Abrams I Donald. Pros and Cons of Dietary Strategies Popular Among Cancer Patients. Review Oncology (Williston Park), Nov 2018, 15;32(11):542-7.
