Υπολογίζεται ότι περίπου >10-20% των γυναικών παγκοσμίως παρουσιάζουν έκκριμα από τη θηλή.
Όμως, πότε το έκκριμα πρέπει να ανησυχήσει τη γυναίκα και τι πρέπει να κάνει εάν παρατηρήσει κάτι τέτοιο στο μαστό της;
Είναι η γαλακτοσκόπηση κατάλληλη μέθοδος διάγνωσης για την ανίχνευση καρκίνου του μαστού;
Όλες οι απαντήσεις μέσα από 10 ερωτήσεις από τον Καθ. Σ. Ζερβούδη.
1) Είναι φυσιολογικό να έχω έκκριμα από τη θηλή;
Το έκκριμα από τη θηλή θεωρείται φυσιολογικό από τον 5ο μήνα της εγκυμοσύνης και μετά, κατά το θηλασμό, καθώς και ένα χρόνο μετά το θηλασμό, αρκεί να προέρχεται και από τους δύο μαστούς και να είναι γαλακτώδες. Αντίθετα, όταν το έκκριμα αφορά μόνο τον ένα μαστό, έναν πόρο ή όταν είναι αιματηρό ή ορώδες, θεωρείται παθολογικό και χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
2) Τι πρέπει να κάνω εάν παρατηρώ έκκριμα από πολλούς πόρους και από τους δύο μαστούς, χωρίς ωστόσο να είμαι έγκυος ή θηλάζουσα;
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται γαλακτόρροια. Μπορεί να οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές, όπως στην αύξηση της προλακτίνης, στον υποθυρεοειδισμό και στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Επίσης, συχνή αιτία γαλακτόρροιας είναι η λήψη φαρμάκων (π.χ. αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, φάρμακα για το έλκος, λήψη ορμονών, ναρκωτικές ουσίες κ.λπ.). Όμως σε 30-40% δεν ανευρίσκεται αιτιολογία και μπορεί να ευθύνεται το άγχος.
3) Τι πρέπει να κάνω σε περίπτωση που το έκκριμα προέρχεται από έναν πόρο;
Η περίπτωση αυτή απαιτεί διερεύνηση, λόγω της πιθανότητας να συνδέεται με οργανική βλάβη που περιλαμβάνει και την αρχή κακοήθειας του μαστού. Εάν παρατηρήσετε έκκριμα από ένα μόνο πόρο, θα πρέπει να εξετασθείτε βάσει των οδηγιών που θα σας δώσει ο μαστολόγος σας και να υποβληθείτε σε περαιτέρω παρακλινικές εξετάσεις.
4) Ποιες απεικονιστικές εξετάσεις απαιτούνται σε περίπτωση μονοπορικού εκκρίματος θηλής;
Η μαστογραφία που αποτελεί γενικά εξέταση «πρώτης γραμμής» για την ανίχνευση καρκίνου του μαστού, δεν είναι αρκετά χρήσιμη σε περίπτωση εκκρίματος από τη θηλή διότι παρουσιάζει χαμηλή ευαισθησία. Αντίθετα, το υπερηχογράφημα παρέχει μεγάλη ακρίβεια στην εντόπιση των βλαβών στους πόρους και ιδιαίτερα με τεχνολογία 3D. Επίσης, η γαλακτογραφία (απεικόνιση των γαλακτοφόρων πόρων με σκιαγραφικό υλικό) μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση της τοπογραφίας της βλάβης και της μορφής της. Τελευταία, δίνεται έμφαση στη μαγνητική γαλακτογραφία που απεικονίζει με λεπτομέρεια τους γαλακτοφόρους πόρους.
5) Μετά την απεικονιστική εξέταση τι πρέπει να γίνει;
Η κυτταρολογική εξέταση του εκκρίματος του πόρου και η οποία μοιάζει με εκείνη του τεστ ΠΑΠ, παρέχει μεγάλη ακρίβεια, ιδιαίτερα όταν συνδυαστεί με την τεχνική της έκπλυσης των πόρων, όπως ονομάζεται, η οποία επιτυγχάνεται μετά από έγχυση φυσιολογικού ορού. Όμως, η κυτταρολογική εξέταση βελτιώνεται με τη χρήση του mammary pump (Zervoudis’s mammary pump), αλλά η πιο ακριβής κυτταρολογική εξέταση γίνεται στη διάρκεια της γαλακτοσκόπησης όπου συνδυάζεται η έκπλυση και το βούρτσισμα των πόρων με την εξέταση υγρής φάσης.
6) Πώς μπορούμε να ανιχνεύσουμε τη βλάβη;
Η βλάβη μπορεί να εντοπιστεί μέσω της γαλακτοσκόπησης, μιας πρωτοποριακής διαγνωστικής μεθόδου που βασίζεται στην ενδοσκοπική εξέταση των πόρων, η οποία γίνεται με ένα μικρό ενδοσκόπιο το οποίο εισάγεται στους πόρους και αυτό, ονομάζεται γαλακτοσκόπιο.
7) Είναι επίπονη η γαλακτοσκόπηση; Ποια είναι η διαδικασία;
Η γαλακτοσκόπηση πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία ή ελαφριά νάρκωση (μέθη). Η τεχνική είναι εντελώς ανώδυνη και διαρκεί από 5 έως 20 λεπτά ανάλογα με την περίπτωση. Ο πόρος που εκκρίνει υγρό διαστέλλεται, το γαλακτοσκόπιο διεισδύει στον πόρο και ο χειρουργός-μαστολόγος ελέγχει μέσω του μόνιτορ το εσωτερικό του. Αφού ολοκληρωθεί η οπτική εξέταση, χρησιμοποιείται ένα πολύ λεπτό βουρτσάκι, το οποίο εισέρχεται στον πόρο μέσω του γαλακτοσκοπίου και λαμβάνει δείγμα κυττάρων. Αυτό το μέρος της διαδικασίας ονομάζεται «βούρτσισμα του πόρου». Κατόπιν έγχυσης φυσιολογικού ορού μέσα στον πόρο, γίνεται η αναρρόφηση- «έκπλυση πόρου». Στη συνέχεια, γίνεται η κυτταρολογική εξέταση, με την τεχνική της υγρής φάσης (breast pap test-thinprep), ενώ για μεγαλύτερη ακρίβεια στη διάγνωση λαμβάνεται υγρό και από τη θηλή, με τη χρήση ειδικής αντλίας (mammary pump).
8) Ποια είναι τα σημαντικότερα αίτια παθολογικού εκκρίματος που μπορεί να ανιχνευθούν με τη γαλακτοσκόπηση;
Η πιο συχνή αιτία είναι το ενδοπορικό θήλωμα, που μοιάζει με πολύποδα, η πορεκτασία (διάταση των πόρων) και στο 10% περίπου των περιπτώσεων ο καρκίνος του μαστού.
9) Ποια είναι η αντιμετώπιση σε περίπτωση θηλώματος ή μεγάλης διάτασης των πόρων;
Κατά τη διάρκεια της γαλακτοσκόπησης, χάρη στη μικροχειρουργική, μπορεί να πραγματοποιηθεί μια πολύ μικρή τομή περί της θηλής ή δια της θηλής (που ονομάζεται διαθηλής πυραμιδεκτομή), με σκοπό την αφαίρεση του παθολογικού πόρου με τη βλάβη. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται αποτελεσματική θεραπεία, αλλά και ένα άριστο αισθητικό αποτέλεσμα, το οποίο θεωρείται σημαντικό πλεονέκτημα της διαγνωστικής αυτής μεθόδου σε σχέση με άλλες.
10) Μπορεί η γαλακτοσκόπηση να ανιχνεύει τον καρκίνο του μαστού πριν από τη μαστογραφία;
Πρόσφατες μελέτες στην Αμερική και στην Ιαπωνία προτείνουν να πραγματοποιηθεί προληπτική γαλακτοσκόπηση με κυτταρολογική ενδοπορική εξέταση σε γυναίκες με υψηλό κίνδυνο καρκίνου του μαστού ή σε γυναίκες που έχουν προκαρκινικές βλάβες, κάθε 3-5 χρόνια, με σκοπό την ανίχνευση καρκίνου του μαστού πριν από τη μαστογραφία. Όμως, δεν αποτελούν ακόμα guidelines και η ευαισθησία της μεθόδου πρέπει να βελτιωθεί.
