Είναι μεσημέρι Πέμπτης. Η Βασιλίσσης Σοφίας είναι «πηγμένη» στην κίνηση. Ακριβώς μπροστά στο Πολεμικό Μουσείο δύο οδηγοί βρίζονται επειδή ο ένας προσπάθησε να αλλάξει ρεύμα χωρίς να βγάλει φλας, αν καταλαβαίνω σωστά από τα «γαλλικά» και τα λοιπά συμφραζόμενα.
Το ελαφρύ βοριαδάκι που φυσάει από το πρωί έχει καθαρίσει την ατμόσφαιρα και ο ηλιόλουστος καιρός μοιάζει να αφαιρεί από το επεισόδιο την όποια δυναμική του. Ποιος νοιάζεται για δύο τύπους που μαλώνουν στο δρόμο όταν το καλοκαίρι είναι τόσο κοντά; Ποιος νοιάζεται γενικώς για οτιδήποτε δεν τον αφορά; Προορισμός μου είναι ο «Ευαγγελισμός» και πιο συγκεκριμένα η Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών στην Αιματολογική Κλινική. Σήμερα είναι μέρα εφημερίας για το μεγαλύτερο νοσοκομείο της χώρας και ήδη στα επείγοντα γίνεται χαμός. Τραυματιοφορείς και νοσοκόμες πηγαινοέρχονται δεξιά–αριστερά, ασθενοφόρα καταφτάνουν με τις σειρήνες τους να «ουρλιάζουν», άνθρωποι με ζωγραφισμένη την αγωνία στα πρόσωπά τους μπαίνουν γρήγορα μέσα στο κτίριο αναζητώντας κάποιον ή κάτι.
Στο κτίριο με τον αριθμό 4 τα πράγματα είναι μάλλον πιο ήσυχα.
Στην είσοδο έχει στηθεί ένα πασχαλινό μπαζάρ. Ένα αυτοσχέδιο χαρτόνι ενημερώνει τους επίδοξους αγοραστές πως τα έσοδα θα διατεθούν για την αποκατάσταση ενός 24χρονου νεαρού που έπεσε θύμα τροχαίου και σε τρεις άπορες οικογένειες με προβλήματα υγείας.
Ψηλά, στον 10ο όροφο, εκεί όπου βρίσκεται δηλαδή η Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού, η φασαρία από τον δρόμο δεν φτάνει ποτέ. Οι διάδρομοι λούζονται στο φως από μία μεγάλη τζαμαρία που βρίσκεται στην αίθουσα αναμονής.
Αρκετοί κυκλοφορούν φορώντας μάσκες προσώπου γιατί οι ασθενείς έχουν συνήθως ταλαιπωρημένο ανοσοποιητικό σύστημα και δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με μικρόβια.
Εδώ έχω έρθει να συναντήσω τον Δημήτρη Καρακάση, αιματολόγο, διευθυντή στον βαθμό και επιστημονικά υπεύθυνο της Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών και τον Γιάννη Μπαλταδάκη, επίσης αιματολόγο και διευθυντή στην Αιματολογική Κλινική και τη Μονάδα Μεταμόσχευσης. Το ραντεβού κανονίστηκε έπειτα από την προτροπή ενός φίλου που χρειάστηκε να νοσηλευτεί στη συγκεκριμένη πτέρυγα και επικοινώνησε μαζί μας εξαίροντας το έργο που επιτελεί το ιατρικό προσωπικό κάτω από πραγματικά
«Στην Αιματολογική Κλινική, μέρος της οποίας αποτελεί η Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών, αντιμετωπίζουμε κατά κύριο λόγο ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες, και κατά δεύτερον λόγο με καλοήθη αιματολογικά νοσήματα» λέει ο κ. Καρακάσης και εξηγεί περαιτέρω: «Όταν λέμε αιματολογικές κακοήθειες εννοούμε οξείες λευχαιμίες, λεμφώματα, Hodgkin και μη – Hodgkin καθώς και το πολλαπλό μυέλωμα. Και από τα καλοήθη νοσήματα, κυρίως τις απλαστικές αναιμίες.
Όσο αφορά το κομμάτι της μεταμόσχευσης, είμαστε η μεγαλύτερη μονάδα στην Ελλάδα όσο αφορά τις αλλογενείς μεταμοσχεύσεις αιμοποιητικών κύτταρων (σ.σ. μυελού των οστών δηλαδή), και κάνουμε περίπου 50 αλλογενείς μεταμοσχεύσεις (σ.σ. από υγιή δότη) το χρόνο και γύρω στις 20 αυτόλογες
(σ.σ. αυτές που γίνονται από τον ίδιο τον ασθενή».
Μία μέρα πριν το ραντεβού στον Ευαγγελισμό και ενώ έψαχνα περισσότερα στοιχεία για τη Μονάδα Μυελού με άκουσε ο Άκης που κάθεται στο διπλανό γραφείο και πετάχτηκε λέγοντάς μου: «Α, έχω γίνει και εγώ δότης μυελού».
Και παρότι του έγνεψα σαν να καταλαβαίνω, ομολογώ ότι εκείνη τη στιγμή ντράπηκα λίγο γιατί δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό να γίνω εθελοντής δότης μυελού. Άραγε πόσοι δότες σαν τον Άκη υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα; «Τα τελευταία χρόνια χάρη στις διάφορες πρωτοβουλίες που οργανώνονται από κέντρα δοτών ή π.χ. η Ελληνική Αιματολογική Εταιρία, ο αριθμός των δοτών έχει αυξηθεί. Πλέον φτάνουν τους 60 χιλιάδες. Εντάξει, σαν αριθμός, αναλογικά και με τον πληθυσμό, υπολείπεται έναντι του αριθμού των δοτών που υπάρχουν σε άλλες προηγμένες χώρες. Θα έπρεπε, δηλαδή, να είναι τουλάχιστον 100.000. Σίγουρα, όμως, η τάση είναι αυξητική και ο κόσμος ενδιαφέρεται να γίνει δότης.
Ειδικά τα 2-3 τελευταία χρόνια χρησιμοποιούμε συχνά Έλληνες δότες στις μεταμοσχεύσεις. Ωστόσο, η πλειοψηφία των μοσχευμάτων έρχεται ακόμη από το εξωτερικό, κυρίως από τη Γερμανία» λέει ο κ. Μπαλταδάκης.
«Από τους δότες που χρησιμοποιούμε στις αλλογενείς μεταμοσχεύσεις περίπου το 30% είναι πλήρως συμβατά αδέρφια, το 50% είναι μη συγγενείς δότες και το 20% είναι από ταυτόσημους συγγενείς, δηλαδή συγγενείς που έχουν τη μισή συμβατότητα ίδια με τον ασθενή.Οι πιο δύσκολες μεταμοσχεύσεις είναι αυτές που γίνονται από μη συγγενείς δότες και από ταυτόσημους συγγενείς. Πρακτικά εδώ στη μονάδα μας κάνουμε όλο το φάσμα των μεταμοσχεύσεων που γίνονται διεθνώς. Από το 91′ που δημιουργήθηκε η μονάδα έχουμε πραγματοποιήσει περίπου 1600 μεταμοσχεύσεις» προσθέτει ο κ. Καρακάσης.
Αν κάποιος επιθυμεί να γίνει δότης μπορεί να πάει σε κάποια από τις εξορμήσεις που διοργανώνουν συχνά τα Κέντρα Δοτών. Πώς λειτουργεί η διαδικασία; Παίρνουν είτε δείγμα αίματος, είτε επίχρισμα που λαμβάνεται από τον βλεννογόνο του στόματος. Στη συνέχεια αυτό ελέγχεται, γίνεται τυποποίηση των αντιγόνων ιστοσυμβατότητας και τα αποτελέσματα καταχωρούνται στην παγκόσμια δεξαμενή του μυελού των οστών για την περίπτωση που ο δότης βρεθεί να είναι συμβατός με κάποιον ασθενή. «Επομένως, δημόσιες ή ιδιωτικές τράπεζες φύλαξης ομφάλιου αίματος;» «Σαφέστατα δημόσιες» συμφωνούν και οι δυο με τον κύριο Μπαλταδάκη να συνεχίζει: «Το θέμα αυτό έχει επιλυθεί. Η ιδιωτική φύλαξη δεν έχει αποδειχτεί ότι έχει κάποια χρησιμότητα. Να κρατάς, δηλαδή, το ομφάλιο αίμα για το ίδιο σου το παιδί. Ούτε, επίσης, να το κρατάς για την οικογένεια σου, γιατί αν κάποιος στην οικογένεια χρειαστεί μόσχευμα και υπάρχει συμβατός δότης μπορούν να το πάρουν από τον μυελό εκείνη τη στιγμή που θα χρειαστεί».
