Τα θέματα υγείας απασχολούν πολύ συχνά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ). Από την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση, μέχρι τις επιλογές θεραπείας και την ποιότητα ζωής των ασθενών, τα γενικά και ειδικά μέσα αφιερώνουν πολύ χρόνο.
Δεν θα ήταν υπερβολή να αναφέρουμε ότι, μεταξύ όλων των τύπων καρκίνου, αυτός που απασχολεί τα ΜΜΕ περισσότερο από κάθε άλλον, είναι ο καρκίνος του μαστού.
Ποια είναι η προσέγγιση των ΜΜΕ στον καρκίνο του μαστού; Πώς διαφοροποιείται όταν μιλάμε για μεταστατική νόσο; Ποια είναι τα βασικά μηνύματα;
Με την πολύτιμη βοήθεια δημοσιογράφων με σημαντική εμπειρία στο χώρο της Υγείας, αναλύουμε την «ιδιαίτερη» αυτή σχέση.
Όταν ο καρκίνος γίνεται μεταστατικός…
Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο περίπου 6.000 Ελληνίδες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού. Τα στοιχεία δεν είναι ακριβή λόγω έλλειψης των απαραίτητων υποδομών, αλλά σε γενικές γραμμές οι εκτιμήσεις των ειδικών συγκλίνουν σε αυτόν τον αριθμό.
Αυτό κάνει ακόμα πιο δύσκολο τον υπολογισμό των γυναικών με διάγνωση μεταστατικού όγκου (είτε πρωτογενώς είτε μετά από μία αρχική διάγνωση).
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, γενικότερα οι αναφορές για μεταστατικό καρκίνο είναι ελάχιστες: οι ασθενείς θυμούνται ελάχιστα παραδείγματα, όπως μας εξιστόρησε η Χριστίνα.
Πώς εξηγείται ή/και δικαιολογείται η έλλειψη αναφορών;
Καταρχάς, είναι ένα επίπονο θέμα που λόγω της ιδιαιτερότητάς του δεν μπορεί να αναλυθεί εύκολα με «παραδοσιακούς» τρόπους, πχ σε μία εκπομπή ή ένα άρθρο.
Η Ελλάδα, θεωρούν κάποιοι από τους ειδικούς, έχει ένα μεγάλο έλλειμα ενημέρωσης από τα Μέσα. Ένας λόγος είναι ότι και μόνο η λέξη «καρκίνος» εξακολουθεί να αποτελεί θέμα «ταμπού», ενώ ακόμα δεν έχουν εκλείψει οι αναφορές στη νόσο ως «επάρατη», παρά τις προσπάθειες πολλών φορέων. Άλλοι λόγοι είναι ο σχετικά μικρός αριθμός αναφορών από τους ερευνητές και την βιβλιογραφία, σε σύγκριση με τον καρκίνο του μαστού που είναι εντοπισμένος και όχι μεταστατικός. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να είναι σαφώς λιγότερες οι αφορμές για αναφορές σε Ελληνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Εκτός των παραπάνω, αρκετοί ειδικοί παρατηρούν αναπόφευκτες ασάφειες για τους λόγους που οδηγούν στην μετάσταση, αλλά και έλλειψη επιστημονικών «οδηγιών» ή «βέλτιστων πρακτικών» για την αποφυγή της. Θεωρούν, δε, ότι τα παραπάνω δεν επιτρέπουν στους δημοσιογράφους να έχουν ξεκάθαρα μηνύματα να μεταφέρουν στο κοινό.
Υπάρχουν «σωστά» μηνύματα για τον μεταστατικό καρκίνο μαστού;
Ευτυχώς, οι επιστήμονες έχουν επιτύχει σημαντικά άλματα έναντι του μεταστατικού καρκίνου του μαστού. Δεν θα ήταν υπερβολή να αναφέρουμε ότι τα τελευταία χρόνια η ευρύτερη αντιμετώπιση από την επιστημονική κοινότητα έχει αλλάξει άρδην, με αισιόδοξα ευρήματα και νέες θεραπείες. Αυτή η αισιοδοξία πηγάζει, μεταξύ άλλων, από συνδυασμούς ορμονοθεραπείας και στοχευμένων θεραπειών σε συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών, για παράδειγμα.
Επομένως, οι δημοσιογράφοι με τη σειρά τους τονίζουν τα νέα μηνύματα που αρμόζουν και πρέπει να ακούγονται, όχι μόνο στην κοινότητα των ασθενών αλλά και σε αυτές των ιατρών και νοσηλευτών.
Συγκεκριμένα, είναι κρίσιμο να τονιστεί ότι έχουν αυξηθεί σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης αυτής της δύσκολης μεταστατικής νόσου. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η σύγκριση με το παρελθόν φανερώνει μεγάλη βελτίωση.
Εκτός αυτού, όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε και μία πολύ ουσιαστική πτυχή οποιασδήποτε πάθησης, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου: την ποιότητα ζωής. Σε αυτόν τον τομέα, οι νέες θεραπείες σε συνδυασμό με την καλύτερη γνώση και εφαρμοσμένη πρακτική σε πολλές περιπτώσεις επιτρέπουν στις γυναίκες να συνεχίσουν κανονικά την καθημερινότητά τους.
Τέλος, κάθε γυναίκα με καρκίνο μαστού χρειάζεται υποστήριξη και καθοδήγηση για την καθημερινότητά της. Για παράδειγμα, οι γυναίκες είναι καλό να λαμβάνουν οδηγίες για να ακολουθήσουν ισορροπημένη διατροφή, σωστή άσκηση – αλλά και να διατηρήσουν συχνή και ανοιχτή επικοινωνία με τους ιατρούς τους.
Η μόνη «επάρατη» νόσος είναι η παραπληροφόρηση
Από τον «ωκεανό» των πληροφοριών σχετικών με την υγεία και τον καρκίνο ειδικότερα, δεν θα μπορούσε να λείπει ένα ποσοστό που δεν είναι έγκυρες ή ενημερωμένες με τα τελευταία δεδομένα. Η παραπληροφόρηση είναι από παραπλανητική έως επικίνδυνη.
Ο ρόλος των δημοσιογράφων γίνεται πολλές φορές «άχαρος» όταν καλούνται να αποκαλύψουν αυτές τις περιπτώσεις, και να αναδείξουν αυτές που είναι έγκυρες και αρμόζουσες για ασθενείς και συγγενείς. Δεν μπορούν όμως και να «περιπολούν» την κάθε πιθανή πηγή και πληροφορία, ειδικά στο διαδίκτυο. Έτσι, οι ασθενείς, οι συγγενείς τους, και το κοινό πρέπει να είναι πάντα σε εγρήγορση σχετικά με τις πηγές της κάθε δημοσίευσης. Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι έγκυρες επιστημονικές εξελίξεις αναρτώνται με μορφή δημοσιεύσεων μέσω έγκριτων διεθνών εκδοτικών οίκων.
Συμπεράσματα
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αποτελούν την φυσική σύνδεση του κοινού με τις διεθνείς εξελίξεις. Στον κλάδο της Υγείας, αυτή η σύνδεση αποκτά ιδιαίτερο και κομβικό ρόλο γιατί αφορά το ύψιστο αγαθό, που περιέχει εξαιρετικά περίπλοκη πληροφορία.
Ειδικά στον μεταστατικό καρκίνο μαστού, αυτές οι ιδιαιτερότητες έχουν σαν αποτέλεσμα την έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστημονικές εξελίξεις δίνουν ολοένα και περισσότερες ελπίδες για το προσδόκιμο και την ποιότητα ζωής των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο μαστού. Και αυτό το μήνυμα αξίζει να ακούγεται, και να δίνει το στίγμα της διεθνούς προσπάθειας που συντροφεύει τον καθημερινό αγώνα των ασθενών και των οικογενειών του.
Ευχαριστίες
Το παραπάνω κείμενο έγινε πραγματικότητα με την σημαντική συνδρομή πολλών ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων και γνωστών δημοσιογράφων υγείας.
Θα θέλαμε να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας, μεταξύ άλλων, στην Αλεξία Σβώλου, την Ανθή Αγγελοπούλου και την Εύα Ντελιδάκη.
Care Across
