Για πολλά χρόνια οι ασθενείς με καρκίνο προβληματίζονταν και αγωνιούσαν για τις αλλαγές στην μνήμη, την αντίληψη και προσοχή που βιώνουν πριν, κατά την διάρκεια ή μετά την θεραπεία για τον καρκίνο. Είναι σαν να έχει γεμίσει ο εγκέφαλος τους ομίχλη και όλα να γίνονται πια πιο αργά. Αυτό το φαινόμενο έχει ονομαστεί ως CHEMO BRAIN, δηλαδή σε ελεύθερη μετάφραση στα ελληνικά θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε ο «Χήμειο-Εγκέφαλος».
Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως οι αλλαγές στις νοητικές λειτουργίες που παρατηρούν οι ασθενείς με καρκίνο είναι μια πραγματικότητα! Πρόκειται για ένα φαινόμενο που μπορεί να κρατήσει για λίγο ή περισσότερο καιρό, ακόμη και χρόνια μετά την θεραπεία. Επηρεάζει την καθημερινότητα και χρειάζεται αρκετή προσπάθεια έτσι ώστε οι ασθενείς να ανταπεξέλθουν στην καθημερινή ρουτίνα, στην δουλειά, στις σχέσεις τους κτλ
Τι είναι όμως ο «Χήμειο-Εγκέφαλος»;
Μερικές από τις νοητικές αλλαγές που οι ασθενείς με καρκίνο παρουσιάζουν:
- Ξεχνούν γεγονότα που παλιότερα τα θυμούνταν εύκολα (περιοδική απώλεια μνήμης)
- Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν (η προσοχή αποσπάται εύκολα, η «αφηρημάδα» είναι συχνή)
- Δυσκολεύονται να θυμηθούν λεπτομέρειες, όπως ονόματα, δρόμους ή ακόμα και καταστάσεις
- Δεν μπορούν να κάνουν δυο δραστηριότητες ταυτόχρονα χωρίς να χάσουν την επαφή με μια. Για παράδειγμα, να μιλώ στο τηλέφωνο και να μαγειρεύω, να βλέπω τηλεόραση και να συζητώ κ.α.
- Χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να ολοκληρώσουν μια δραστηριότητα ή εργασία. Πολλές φορές ο χρόνος είναι σχεδόν διπλάσιος από ότι στο παρελθόν.
- Δυσκολεύονται να θυμηθούν απλές λέξεις. Δεν μπορούν να βρουν την κατάλληλη λέξη σε μια πρόταση αν και ξέρουν τι θέλουν να πουν.
- Κάποιες φορές είναι σαν να «χάνουν τον ειρμό» της σκέψης τους ή να μην υπάρχει καν σκέψη, νιώθουν «κενό».
Οι γιατροί και οι ερευνητές αναφέρονται στο φαινόμενο ως «γνωστικές αλλαγές μετά την χημειοθεραπεία», γνωστική ανεπάρκεια της θεραπείας του καρκίνου κτλ. (cancer treatment-related cognitive impairment, cancer-therapy associated cognitive change, or post-chemotherapy cognitive impairment).
Το κύριο χαρακτηριστικό του φαινομένου είναι πως υπάρχει μια μείωση της «νοητικής οξύτητας». Οι ασθενείς δεν θυμούνται αρκετά, δεν μπορούν να ολοκληρώσουν δραστηριότητες ή να μάθουν νέες δεξιότητες.
Για τους περισσότερους ασθενείς είναι ένα καλά κρυμμένο μυστικό. Δεν αναφέρουν τις αλλαγές που παρατηρούν στις γνωστικές τους λειτουργίες παρά μόνο όταν επηρεάσουν αρκετά την καθημερινότητα τους π.χ. κάψουν κάποιο φαγητό ή ξεχάσουν κάποια σημαντικά γενέθλια.
